To MWC Barcelona, η φετινή «έκδοση» του οποίου πραγματοποιήθηκε πρόσφατα αποτελεί τη σημαντικότερη εκδήλωση για το χώρο των κινητών επικοινωνιών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Όπως είναι και η εκδήλωση όπου εκφράζονται τόσο οι επόμενες τάσεις στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο αλλά και οι προβληματισμοί των παρόχων. Και ο βασικός προβληματισμός αυτή την περίοδο δεν είναι άλλος από το πως θα πετύχουν να αξιοποιήσουν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G), οι επενδύσεις για τα οποία μόνο στην Ευρώπη εκτιμώνται σε πάνω από 600 δισ. ευρώ.

Η εμπορική λειτουργία των δικτύων 5G ξεκίνησε το 2019 αν και στις περισσότερες χώρες του κόσμου συνέπεσε με την αρχή της πανδημίας το 2020. Το 5G ήρθε δημιουργώντας πολλές προσδοκίες όσον αφορά την παροχή μίας διαφορετικής εμπειρίας στους καταναλωτές και καινοτόμων υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις αποτελώντας ταυτόχρονα μία καινούρια πηγή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους.

Όμως, αυτές οι προσδοκίες δεν έχουν ακόμη εκπληρωθεί. Πέραν μίας βελτίωσης στις ταχύτητες λήψης και αποστολής δεδομένων για όσους έχουν συσκευές 5G -και με βασική προϋπόθεση την ποιοτική κάλυψη από το δίκτυο κινητής- οι πελάτες (οικιακοί και εταιρικοί) δεν έχουν δει κάποια ουσιαστικά διαφορά στην καθημερινότητα τους. Φυσικά, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις καθώς έχουν ήδη αρχίσει να υλοποιούνται υποδομές τύπου campus networks σε βιομηχανίες και μεγάλες εγκαταστάσεις όπου το 5G κάνει τη διαφορά χάρη στα καινοτόμα χαρακτηριστικά του όπως είναι η χαμηλή απόκριση (latency), η ταυτόχρονη λειτουργία χιλιάδων συσκευών στην ίδια περιοχή και η εκχώρηση φάσματος για μία συγκεκριμένη εφαρμογή (network slicing).

5G Stand Alone

Ένας βασικός λόγος που σε περιοχές όπως η Ευρώπη δεν έχουμε δει ακόμη πολλές εφαρμογές που να αξιοποιούν το 5G είναι ότι η πρώτη «εκδοχή» των δικτύων 5ης γενιάς βασίζεται σε αρχιτεκτονική προηγούμενης γενιάς. Δηλαδή, ο αποκαλούμενος «πυρήνας» του δικτύου (core network) δεν έχει αναβαθμιστεί από τους περισσότερους παρόχους σε 5G stand alone (5G SA) αρχιτεκτονική, η οποία επιτρέπει να παρέχονται όλες αυτές οι νέες δυνατότητες όπως είναι η εξαιρετικά χαμηλή απόκριση. Η αναβάθμιση σε 5G που έχει γίνει αφορά το κομμάτι των κεραιών και των σταθμών βάσης, οπότε ναι μεν Gοι ταχύτητες διακίνησης δεδομένων είναι με σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με το 4G αλλά από την άλλη πλευρά άλλες δυνατότητες δεν είναι δυνατόν να παρέχονται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο MWC Barcelona υπήρχαν παρουσιάσεις από αρκετές εντυπωσιακές εφαρμογές και υπηρεσίες που αξιοποιούν το 5G μεν αλλά σε όλες τις περιπτώσεις οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι είχαν κάνει την αναβάθμιση σε 5G SA. Υπηρεσίες όπως η δυνατότητα παρακολούθησης ενός αγώνα F1 με διαφορετικές κάμερες και πλούσια εμπειρία από το smartphone σου ή αυτή που χρησιμοποιεί η αστυνομία της Ταϊβάν για να εντοπίζει κλεμμένα αυτοκίνητα πιο γρήγορα κατά τη διάρκεια μίας περιπολίας δείχνουν ότι το 5G έχει πολλές δυνατότητες να αλλάξει την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων. Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορούσε παρόχους από την ανατολική Ασία, η οποία έχει πάρει πλέον το προβάδισμα.

Επίσης, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ακόμη και υπηρεσίες που δεν χρειάζονται το 5G SA, όπως είναι η σταθερή ασύρματη πρόσβαση (fixed wireless access – FWA) δεν έχουν αξιοποιηθεί. Στο FWA ο πάροχος μπορεί να προσφέρει ευρυζωνικές συνδέσεις υπερυψηλών ταχυτήτων (ακόμη και 1 Gbps) αξιοποιώντας και το 5G χωρίς να χρειάζεται να απλώσει οπτική ίνα. Για περιπτώσεις όπως είναι πολλές αγροτικές περιοχές αλλά και μικρά νησιά της Ελλάδας το FWA μοιάζει ιδανική λύση για γρήγορη ανάπτυξη ενός ευρυζωνικού δικτύου

Για όσους αναρωτιούνται πάντως πότε θα κάνουν την εμφάνιση τους τα δίκτυα 5G SA και στην Ελλάδα απ’ ότι φαίνεται δεν θα αργήσουν και πολύ. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, η Cosmote θα ξεκινήσει τη λειτουργία του 5G SA δικτύου της στο δεύτερο μισό του 2023, ενώ η Vodafone θα ακολουθήσει προς το τέλος της φετινής χρονιάς ή τις αρχές της επόμενης.

Ανοίγοντας το οικοσύστημα

Το ζήτημα είναι, βέβαια, να υπάρχουν εφαρμογές και υπηρεσίες που να αξιοποιούν το 5G. Αν και η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος έχει ξεκινήσει από το 2017, τα αποτελέσματα δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ιδιαίτερα ικανοποιητικά. Ένας λόγος δείχνει να είναι η ανάγκη που υπάρχει ο δημιουργός μίας εφαρμογής να καλείται να προσαρμόζει το λογισμικό που έχει αναπτύξει για κάθε δίκτυο ξεχωριστά. Γι’ αυτό και στο MWC Barcelona, ο GSMA (σ.σ. η παγκόσμια ένωση των παρόχων κινητής τηλεφωνίας) έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην πρωτοβουλία GSMA Open Gateway, η οποία αφορά τα αποκαλούμενα networking APIs. Πρακτικά, τα συγκεκριμένα APIs επιτρέπουν στους δημιουργούς εφαρμογών να ρυθμίσουν την υπηρεσία τους μία φορά για ένα δίκτυο και στη συνέχεια να μπορεί να «τρέχει» σε όλα τα δίκτυα. Αρκεί τα δίκτυα να είναι μέλος της πρωτοβουλίας Open Gateway, στην οποία μετέχουν αυτή τη στιγμή πάνω από 21 πάροχοι, στους οποίους περιλαμβάνονται τα περισσότερα μεγάλα «ονόματα» όπως είναι η Deutsche Telekom και η Vodafone.

Η κίνηση αυτή, σύμφωνα με τον GSMA, θα βοηθήσει στην ταχύτερη ανάπτυξη του 5G οικοσυστήματος και θα βοηθήσει τους παρόχους να αρχίσουν να κάνουν απόσβεση των επενδύσεων που έχουν κάνει στα δίκτυα επόμενης γενιάς. Και ενδεχομένως να σταματήσουν και να παραπονιούνται γιατί «παίκτες» όπως η Google και το Netflix που αντιπροσωπεύουν -λόγω streaming video- το μεγαλύτερο κομμάτι της κίνησης δεδομένων, δεν συμμετέχουν στις επενδύσεις για την αναβάθμιση των υποδομών κινητής τηλεφωνίας και όχι μόνο.